Het gezicht van armoede 

 Vandaag begon de dag op het kantoor van Sh.K.B.Sh. Daar hadden we een ontmoeting met Fred en Wilma Westerink. Deze keer hoorden we meer over het voedselbankproject van Wilma. Ook hebben we Toni, Arta en Fatmir leren kennen. Zij zijn betrokken bij de eerste en enige voedselbank in Albanië. In Nederland zijn we ondertussen gewend aan het bestaan van voedselbanken, maar in Albanië is het bestrijden van armoede een grote uitdaging. In de eerste plaats omdat de regering het vernietigen van voedsel meer beloont dan het doneren van voedsel aan de armen. Als je voedsel vernietigt, krijg je 20% belasting terug. Als je voedsel doneert, moet je juist 20% belasting betalen. Toni: ‘We kunnen de armoede in Albanië niet even uitroeien, maar we kunnen wel de honger bestrijden. In Europa gooien we 40% van ons voedsel weg! Het is belangrijk dat we allemaal nadenken hoe we creatief met de verdeling van voedsel omgaan!’

Van Arta kregen we daarna per tweetal een lijst met benodigdheden (‘monthly price sheet’) en een bijbehorend budget. Dat budget verschilde sterk per tweetal. Sommigen kregen 2500 euro en anderen weer 120 euro. De rest zat er een beetje tussen in. We moesten bepalen hoe een Albanees gezin met twee kinderen met dit geld kan rondkomen. We wisten dat het dak van hun huis gerepareerd moest worden en dat de dochter van het gezin een operatie nodig had. Uiteraard mochten we niet over het budget heen. Iedereen ging fanatiek aan de slag, maar als je maar 120 euro te besteden hebt, is dat een hele puzzel en schiet elke keuze tekort. Na afloop hoorden we dus dat dit de werkelijkheid is voor zo’n 600.000 mensen in Albanië: 1 op de 6 mensen moet rondkomen van 120 euro per maand.

Armoede bestrijden betekent ook dat je mensen leert om te overleven met de weinige middelen die je hebt. De voedselbank werkt daarom altijd samen met lokale hulpverleners. Zij kennen de gezinnen en hun behoeften vaak beter en kunnen helpen om de juiste keuzes te maken.  Arme mensen hebben in de praktijk vaak met meerdere problemen te maken. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar geld geven aan een gezin van wie de vader een alcoholprobleem heeft.

De grootste uitdaging is het veranderen van een mentaliteit. Veel armen wonen op het platteland en hebben geen idee wat er in de wereld om hen heen gebeurt. Veel vrouwen hebben nauwelijks onderwijs gehad bijvoorbeeld. Ze moeten vaak zo snel mogelijk de kost verdienen. Als er problemen zijn in het gezin of ze scheiden van hun man, dan is het dus heel moeilijk om normaal in de maatschappij te functioneren. Steeds moet je leren kijken naar de echte oorzaak van armoede en die bestrijden. ‘Als iemand in het water is gevallen, dan moet je weten hoe je hem moet redden, anders word je zelf meegesleurd en ga je kopje onder.’

We horen nog veel meer verhalen die ons aan het denken zetten. Maar de beste ervaring komt als we later weer in de bus stappen en twee verschillende plekken bezoeken waar de armoede van alle kanten ons tegemoet komt (zie foto’s).